Hoeveel gezuiverd water kunnen we ondergronds opslaan als waterreserve voor de droge seizoenen? Dat was de hamvraag bij de proefpomping van Deeper Blue in Aalst. Best veel, blijkt nu uit de eerste resultaten. In de waterlagen tussen het historische gesteente is er plaats voor 100 miljoen liter drinkwater: mogelijk goed voor een waterbuffer van 6 maanden voor zowat 3.000 gezinnen. Dit is een mijlpaal voor Waterunie, de dochteronderneming van waterbedrijven De Watergroep en Farys, en een eerste stap in het aantonen van de haalbaarheid van ondergrondse wateropslag om de drinkwaterbevoorrading klimaatrobuuster te maken. 

Ondergrondse wateropslag

200 meter onder de grond, onder dikke lagen klei, leem en zand, bevindt zich de sokkel ‘het Massief van Brabant’: een gesteente van honderden miljoenen jaren oud, vol breuken en spleten. Hydrogeologen en ingenieurs van waterbedrijven De Watergroep en Farys onderzochten de voorbije maanden in Aalst of de spleten in dat gesteente geschikt zijn voor ondergrondse wateropslag of ‘aquifer storage and recovery’ (ASR). De eerste pompresultaten zijn positief. We kunnen maar liefst 25.000 liter drinkwater per uur in de ondergrondse waterputten injecteren. Als we dat gedurende de hele herfst en winter doen, zit er elk jaar een reserve van 100 miljoen liter drinkwater onder de grond als buffer voor de droge seizoenen. Als je weet dat een gemiddeld Vlaams gezin in de droge 6 maanden van het jaar 35.000 liter kraanwater gebruikt, dan is dat een potentiële ondergrondse waterbuffer voor zo’n 3.000 gezinnen. 

Directeur-generaal Hans Goossens: “Vandaag laten we in de natte seizoenen nog te veel kostbaar water verloren gaan dat broodnodig is in de alsmaar langere droge maanden. Met de ondergrondse wateropslag in Aalst winnen we op meerdere manieren. We leggen een drinkwaterreserve aan voor duizenden gezinnen. En met de buffers onder de grond sparen we enorm veel plaats uit. Want in een druk bebouwd Vlaanderen is er geen ruimte meer voor extra bovengrondse waterspaarbekkens.”

In Aalst boorde Waterunie een waterput van 220 meter diep, tot in het waterdoorlatende gesteente. Via die put worden gezuiverde wateroverschotten in ondergrondse holtes geïnjecteerd. Dat water duwt het water dat er al van nature zit weg met als resultaat een bel van geïnjecteerd water. In de droge seizoenen wordt dat water opgepompt en maken we de omgekeerde beweging. De bel met geïnjecteerd water wordt kleiner en het water uit die bel kan ingezet worden in de drinkwaterbevoorrading. 

Marleen Porto-Carrero, algemeen directeur Farys: “Er lopen in Europa al enkele experimenten en toepassingen van ondergrondse wateropslag. Het opzet van dit project is evenwel vrij uniek door de combinatie met onder meer de transportcapaciteit via het drinkwaternetwerk nabij de site. De positieve resultaten van deze capaciteitstesten zijn een belangrijke stap vooruit. Toch is de praktijk nog niet voor morgen. In een volgende fase onderzoeken we of de kwaliteit van het ingebrachte drinkwater na het oppompen nog voldoet aan alle vereisten. Als ook die resultaten succesvol zijn, kunnen we het concept van de ondergrondse wateropslag de komende jaren uitrollen naar verschillende plaatsen in Vlaanderen.”

Deeper Blue is een initiatief van Waterunie, binnen een programma van de Vlaamse MilieuMaatschappij (VMM) dat deel uitmaakt van de Blue Deal. Voor dit project werkt Waterunie – een dochteronderneming van waterbedrijven De Watergroep en Farys – samen met waterzuiveringsbedrijf Aquafin en het onderzoeksplatform CAPTURE.