Vandaag stelden Vlaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw Joke Schauvliege en AquaFlanders, de koepelvereniging van de Vlaamse water- en rioleringsbedrijven een actieplan voor dat een tekort aan drinkwater deze zomer en in de toekomst moet voorkomen. Opvallend is een nieuw escalatieschema dat moet zorgen voor een continue, snelle en duidelijke communicatie rond de beschikbaarheid van drinkwater, om zo nog beter de gepaste maatregelen te kunnen nemen.

In het voorjaar van 2017 werd Vlaanderen geconfronteerd met een onvoorziene periode van droogte, die noopte tot maatregelen om het gebruik van kraantjeswater te beperken. De kans is groot dat zulke droogteperiodes ook in de toekomst hier nog voorkomen: de aarde warmt op, Vlaanderen is een dichtbevolkte regio en het aantal inwoners neemt toe. De waterbeschikbaarheid is – in tegenstelling tot wat spontaan gedacht wordt – beperkt. Voeg daar piekverbruik aan toe in warme periodes en waterschaarste bij ons is geen ondenkbaar scenario. Vandaar dat de minister de opdracht gaf aan de drinkwaterbedrijven om met een actieplan te komen.

Joke Schauvliege, Vlaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw: “We willen het waterbeleid nog meer dan voordien integraal aanpakken en benaderen vanuit een circulair denken. We moeten onze bronnen optimaal inzetten, de waterkwaliteit bewaken, maar ook niets laten verloren gaan. Daarvoor zal er niet alleen een intensere samenwerking nodig zijn tussen drinkwaterbedrijven en waterbeheerders, maar ook met de instanties voor afvalwaterzuivering, zoals Aquafin.”

Carl Heyrman, algemeen directeur AquaFlanders: “De drinkwaterbedrijven ontwikkelden een actieplan dat steunt op 5 pijlers en dat de levering van kwalitatief drinkwater moet garanderen, ook in moeilijke periodes. Het plan heeft 5 belangrijke actiepunten: werken op bronnen, samenwerking tussen drinkwaterbedrijven, infrastructuur aanpassen, innovatie voor de toekomst en niets verloren laten gaan. In het plan (bij het laatste punt) zit ook een nieuw en eenvoudig escalatieschema, dat de communicatie over de drinkwatervoorraden duidelijker en efficiënter maakt.”

5 pijlers

De 5 pijlers van het actieplan tegen drinkwaterschaarste op een rij, samen met wat toelichting.

1. Werken op bronnen

• Brondiversifiëring: zowel grond- als oppervlaktewaterwinning en zowel op diepe als ondiepe grondwaterwinning
• Alternatieve bronnen: inzetten op verzilt water en gezuiverd afvalwater
• Duurzaam beheer van de bronnen: continu de beschikbare reserves monitoren
• Bescherming: de kwaliteit en kwantiteit van grond- en oppervlaktebronnen veilig stellen, uitbouw strategische reserves

2. Samenwerking

• Grootschalige samenwerkingsverbanden opzetten tussen de drinkwaterbedrijven – onderlinge koppeling van productie en transport
• De onderlinge leveringscapaciteit tussen de drinkwaterbedrijven versterken
• Grensoverschrijdende grondwaterlagen en waterlopen gepast beheren

3. Infrastructuur aanpassen – een greep uit het aanbod van lopende projecten

• Renovatie waterproductiecentrum Eeklo > 500.000 m³ drinkwater/jaar
• Nieuw waterproductiecentrum Vlakenhof > 12.000 m³ drinkwater/dag
• Nieuwe grondwaterwinning in regio Tongeren gepland

4. Innovatie, onderzoek en ontwikkeling voor de toekomst

• Nieuwe oplossingen zoals decentrale watervoorziening > extra regenwater in de ondergrond opslaan en hergebruik van afvalwater van industrie
• Nieuwe zoetwatervoorraden creëren
• Ontzilting van brak kanaalwater in Oostende

5. Niets verloren laten gaan

• Verliezen beperken door betere detectie, opvolging en snellere herstelling
• Hergebruik van afvalwater, hemelwater en spoelwater bij drinkwaterwinning
• Waterstockage: zowel door spaarbekkens uit te breiden als door ondergrondse waterstockage
• Sensibilisering bij grote publiek, om waterverspilling te vermijden
• Escaleren: via een nieuwe escalatieschema de waterstanden nauwlettend opvolgen en specifieke maatregelen treffen bij waterschaarste. Het schema kwam tot stand in samenwerking met de Vlaamse Milieu Maatschappij (VMM) en wil een snelle en eenduidige communicatie rond de beschikbaarheid van drinkwater realiseren. 

Joke Schauvliege, Vlaams minster van Omgeving, Natuur en Landbouw: “Vlaanderen is schaars aan water. Ik roep daarom de watermaatschappijen op om het actieplan met 5 luiken uit te rollen om waterschaarste tegen te gaan. Door het uitgewerkte escalatieschema volgen we de toestand vroeger op en zijn we beter voorbereid voor als er zich een echte droogte voordoet.”

Fictief voorbeeld escalatieschema